Bireylerde karın ağrısı, kramp, şişkinlik, gaz, ishal, kabızlık veya hem ishal hem kabızlık içeren bulguların olduğu kronik bir hastalıktır. İBS’ in kesin olarak belirlenmiş bir nedeni yoktur ama bozulmuş bağırsak florası, stres, yanlış beslenme, aşırı duyarlılık, geçirilen enfeksiyonlar İBS’ in gelişmesinde oldukça etkili olabilmektedir.
Bazı besinler İBS hastalarının şikayetlerini arttırdığından dolayı özel bir beslenme protokolü hazırlanır. 3 aşamalı olan FODMAP diyeti İBS hastalarına uygulanarak yaşam kalitelerini arttırma hedeflenir.
1)Beslenme tedavisinde İBS’ li bireylere yaklaşım nasıl olmalıdır?
İBS’ li bireylerin şikayetleri farklılık gösterebilmektedir. Her bireye semptomları göz önünde bulundurularak tedavi edici bir yol izlenmelidir. Bu kişilerde hangi besinlerin kişiye rahatsızlık verdiğinin tespit edilmesi önem taşımaktadır. Günlük tutma İBS’ li olan hastalarda önerilir. Burada her besinin, psikolojik faktörlerin, mevsimlerin yani birçok faktörün kişide etkileri not alınarak tedavi şekillenir.
Genel anlamda kısıtlı bir diyet uygulanması da günlük alınması gereken vitamin ve minerallerin gereksinimlerini daha çok arttırabileceğinden muhakkak bir diyetisyen eşliğinde takip yapılmalıdır.
2) İBS olan bireylerde hangi diyet önerilir ve beslenme protokolü nasıl olmalıdır?
İBS’ de beslenme tedavisi bireylerin semptomlarına özgü olmalıdır. İshali olan bir kişiyle kabızlık sıkıntısı olan bir kişide aynı yaklaşım sergilenmez. Ama genel olarak İBS hastalarına FODMAP diyeti önerilebilir diyebiliriz.
3)FODMAP diyeti nedir?
FODMAP, fermente edilebilen oligo-, di-, mono-sakaritler ve poliolleri baş harflerinden oluşan bir terimdir.
İBS’ i olan kişiler FODMAP içeriği yüksek olan besinleri sindiremezler. Sindirilemeyen bu besinler bakteriler tarafından yakıt olarak kullanılarak gaz oluşumuna, bağırsak aktivitesini arttırmaya neden olur. FODMAP diyeti uygulanarak bu şikayetlerin ortadan kaldırılması hedeflenir.
Bu diyet 3 aşamalı olup; ilk aşamada düşük FODMAP, ikinci aşama FODMAP içeriği yüksek olan besinler miktarlar belirlenerek diyete ilave edilir ve son aşama ise modifiye edilerek kişinin uzun vadede kullanabileceği bir beslenme programı ortaya çıkarılır.
4) İBS’ i olan bireyler lifli beslenmeli midir?
Sağlıklı beslenme deyince aklımıza lif içeriği yüksek olan besinler gelir. Ama ne yazık ki İBS’ i olan bireylerde lif içeriği yüksek olan besinleri tüketime bağlı şikayetlerinin arttırdığı görülmektedir. Her İBS’ li olanda bunu söylemek mümkün değildir. Lif miktarı kişinin semptomlarına göre karar verilerek beslenme tedavisi düzenlenir.
5) Probiyotik kullanımı şart mıdır?
Semptomlara göre probiyotik tercih edilmelidir. İBS ishal olan kişilerde probiyotik kullanımının çok da büyük bir etkisi olmadığı gözlemlenmiş ama yine de bunu net bir şekilde söylemek için çok daha fazla çalışmaya gerek var. Bazı probiyotikler içerisinde prebiyotik de içerirler(simbiyotik) ve bunlar kişide semptomları daha kötü hale getirebilir. Probiyotik kullanırken dikkatli olmakta fayda var.
6) Nane çayının ve nane yağının İBS’ li hastalarda ne gibi faydası vardır?
Nane, sindirim sorunlarını gidermek için kullanılan bir bitkidir. Nane çayı kasları gevşetir, bağırsakları rahatlatır, karın ağrısına iyi gelerek şişkinliği azaltır.
Nane yağı ya da daha doğru bir tabirle nane uçucu yağı İBS’ i olan hastalarda önerilir. Ağız yolu ve cilde sürülerek ya da buhurdanlıkta kullanabiliriz.
Takviye olarak kullanacağınız zaman muhakkak hekiminize veya diyetisyeninizle konuşarak tedaviye eklenmelidir. Mide yanması(mide ekşimesine), ishal, kusma gibi istenmeyen etkilere de neden olabilir.
7) D vitamini İBS şikayetlerini azaltmada etkili olur mu?
İBS’ i olan hastaların çoğunun D vitamini düşük olduğu gözlenmiş. Ve hastalara D vitamini verildiğinde de bu hastaların şikayetlerinin azaldığı görülmüş.
